مراسم روضهخوانی در دزفول
سایت چمدان آبی: یکی از مراسم مهم مذهبی در دزفول بلکه مهمترین آنها از حیث اعتقاد و گسترش، مجالس روضهخوانی بوده است. کمتر خانهای یافت میشود که در طول سال، هر چند یکی دو روز، روضه در آن خوانده نشود؛ مخصوصاً در دهه آخر ماه صفر که تقریباً همه خانهها روضههای نذری دارند و تعداد روضهخوانها هرچند زیاد هم باشد باز کفایت نمیکند؛ هر چند زمان هر منبری از دو، سه دقیقه بیشتر نباشد. لازم به توضیح اینکه چون در روضه های شهر دزفول از کتاب جلاءالعیون علامه مجلسی استفاده و خوانده می شد در زبان محلی به مجلس روضه (جلاءالعیون) هم می گفتند.
روضهها سه قسمت هستند:
1 – «روضه سالانه» که از پانزدهم ربیعالاول تا آخر ذیالحجه، معمولاً یکی از روزها و بیشتر، شبها در خانهها برگزار میشود و آن را «سالونه» میگویند.
2 – «روضه دههای» و «روضه خمسهای» که ماههای محرم و صفر به مدت پنج يا ده روز یا شب برگزار میشود.
3 – «روضههای موسمی» و « نذری» که غالباً در دهه آخر ماه صفر و گاهی فقط یک مجلس اجرا میشود.
روضهخوانها باید نفسزنان، پیاده و گاهی با اسب و الاغ و امروزه با ماشین و موتورسیکلت، خود را از مجلسی به مجلس دیگر روضه میرساندند.
روضههای کوتاه
روضههای کوتاه با ذکر مصیبت مختصر و احیاناً چند شعر و گاه به طرز نواخوانی، اجرا میشوند؛ اما تا چند سال قبل، مراسم روضهخوانیهای بزرگ و مفصل دایر بود. دو نفر به نام مَدِگر (دَمگیر) پای منبر مینشستند و وقتی روضهخوان بالای منبر میرفت، با آهنگ خاصی دو شعر میخواندند. اگر روضهخوان خوش صدا بود پس از پایان کارِ او همان دستگاه را مدگران از او تحویل میگرفتند و میخواندند. بعضی از روضهخوانها که از موسیقی خبر داشتند، شاگردانی خوشآواز داشتند که پایان منبرشان نوحه میخواندند و معرکه را گرم و انگیزهدار میکردند.
برای مجالس مهمی مانند مجالس علما، واعظانی سخنرانی میکردند که مدگر و نوحهخوان و آوازخوانی در کارشان نبود، بلکه چند آیه و حدیث یا تاریخ اسلام میگفتند و گریزی به کربلا میزدند و مصیبتی میخواندند. گاهی در پایان، یک نفر مداح، اشعاری به مناسبت آن مصیبت، با آهنگ میخواند. در این مجالس بسیار اتفاق میافتاد که افرادی در اثر هیجان و تأثر شدید بیهوش میشدند و آنها را از مجلس بیرون میبردند.
مشاهیر واعظان قرن اخیر دزفول عبارتند از: سلطانالذاکرین آقا سید عبدالمحمد رودبندی، آقا شیخ عبدالحسین معزی، آقا سید تاجالدین، ملا یعقوب و پسرش ملامحمدجواد تدیّن و حاج آقا سید حسین فارغ، ملا عبّاس مُخبر و حاج سیدمصطفی فارغ.
برای بعضی از مجالس تجّار معتبر(مانند روضهخوانی خانواده فتحی در مسجد بازار) دهها چراغ پایهدار و سرپوشدار با شکلهای بدیع که عتیقه بود، بر سر پلههایی چیده میشد و مجالس برگزار میگردید.
****************************************************************************
روضه های خانگی سالیانه در دزفول از قدیم الایام منعقد بوده است بعضی از خانه ها و منازلی که در آنها روضه خانگی در تمام سال برقرار بوده و یا هنوز هم برگزار می شوند عبارتند از :
حاج عبدالنبی دیبائی – حاج عبدالحسین شاهین زاده – حاج نصرالله موقرعصاره – آیت الله سیدمجدالدین قاضی – ملامحمدرضا معرف زاده
روضه های خانگی سه روزه – خمسه ای(پنج تن) – دهه ای موسمی و نذری در دزفول
حاج ناصر آرمی – حاج میرزاعلی آستی – حاج محمدرضا اکرام فر – حاج حسن پورکیانی – حاج امیر ترسلی – حاج عبدالنبی دیبائی – حاج مرتضی دیبائی – حاج محمدحسین درچین(حاجیه خانم پورمقامی) – حاج محمد درچین – اج ابراهیم دیانی – … دیده بان – حاج حسن رجایی – سیدمهدی رضوی – حاج علیرضا زمانی راد – حاج احمد ساکیانی – حاج سلطانعلی و حاج شکرالله ساکی – حاج محمد ستاره(کارساز) – کربلایی غلامرضا سردنگی – حاج عبدالحسین شاهین زاده – حاج کریم شهیدی – حاج حسین صالحی – حاج اقبال صوری – حاج محمدرضا قصری – حاج حسین گلستانباغ – حاج نصرالله موقرعصاره – آیت الله سیدمجدالدین قاضی دزفولی – حجت الاسلام سیدمحمدعلی قاضی دزفولی – حاج غلامرضا ماندنی – حاج منصور مجد – عبدالکریم محتشمی زاده – مشهدی عبدالامیر مطیع رسول – ملامحمدرضا معرف زاده – کربلایی ماشاالله مقامیان زاده – محمدباقر موسوس فخر
* لازم به توضیح اینکه مطالب این پست توسط مدیر سایت(محمدحسین درچین) از برنامه پسین همدلی رادیو دزفول در تاریخ پنجشنبه 26 تیر 1404 پخش گردیده است.