مؤذن های(مؤذنان) شهرستان دزفول

مؤذن های (مؤذنان) شهرستان دزفول

سایت چمدان آبی می نویسد که:

سابقاً مردم چنین بودند که، وقتى صداى اذان بلند مى شد، آهنگرى كه پُتك را براى كوفتن بر آهن بلند كرده بود بر زمین مى نهاد و مى گفت: منادى خدا ندا مى دهد كارى مهمتر پیش آمده است یا خیاط كه سوزن را به دست گرفته بود و آماده بود تا نخ را در آن قرار دهد و بدوختن ادامه دهد، نخ و سوزن را كنار مى نهد و مى گفت خیر و بركت در كارى نیست كه چنین موقعى انجام گیرد، باید نداى پروردگار را اجابت كرد. امام محمدباقر (ع) فرمودند: هر كس ده سال در راه خدا اذان بگوید. خداوند او را مى آمرزد. هر تر و خشكى كه صدایش را بشنود او را تصدیق مى كند و هر كسى در مسجد به نماز بایستد، از نماز آن نمازگزار سهمى مى برد و هر كس با صداى او نماز بخواند به تعداد آنها به مؤذن حسنه مى دهند.

مؤذنین مساجد در دزفول حجاج – کربلائی ها و مشهدی ها:

حاج ملا حسن خادم مسجدی(مسجد جامع – متوفی اول بهمن 1364) – شرح در پاورقی 1

آ اسماعیل آخورده(مسجد کهن کرناسیان حدود صد سال پیش1300 – ایشان بیش از بیست بار در آن زمان به کربلا مشرف شده است)

محمود آماده(مسجد حضرت صاحب الزمان عج جنوبی)

عبدالرحمن آهنین جان(مسجد میان دره”علی ابن ابی طالب ع”)

احمد آهونمدی”معروف به احمد ریشی”(مساجد زرگران و مفید)

عبدالرضا”عبده” آهوزاده(مسجد باغبانان)

محمدحسن ابول پور(مسجد حجت ابن الحسن عج)

ملا حسن احسانبخش(مسجد حصیربافان)

غلامرضا ازک(مسجد صنیعی”سلمان فارسی”)

غلامعلی بشیرنیا(مسجد حضرت مهدی ع)

شهید عبدالرحیم بشیری خوزستانی(مسجد مرشدبکان”اباذر”)

وکیل بشیری خوزستانی(مسجد مرشدبکان”اباذر”)

علی بصیریان(بقعه علی مالک)

احمد بورد(مسجد امام حسین ع شمالی)

ملا قربانعلی بهاری

ملا شیراله بهداد(مسجد شیخ سلیمان عاملی کوی آیت الله نبوی)

غلامرضا بهشتی مهر”نمبول فروش”(مسجد آقا حبیب و مسجد پاسداران”حاج فرج الله”)

یوسف بیگی نژاد(مسجدحسینی)

شیرزاد پرچه خواری”نصراله پرچه خواری”(مسجد حجت ابن الحسن ع)

علی پورسعیدی(مسجد نجفیه)

ملا مانده علی(عبدالعلی) پورمنگل(مسجد امام حسین ع شمالی)

عباس تابش”معروف به شیخه”(مسجد کجبافان”قزبفون”)

عبده تقی پور(مسجد امام حسن عسکری ع)

کریم جاته(مسجد انصارالله)

محمد جعفری(مسجد علویه)

رضا جوجه دوز”رسولی منش”(مسجد جمشید آباد”اباالفضل العباس ع)

کاظم جهازی(مسجد امام حسن عسکری ع)

احمد چپال دزفولی(خادم و مؤذن مسجد امام حسین ع شمالی)

مانده حاتم زاده(مسجد و حسینیه صاحب الزمان عج – خ عدالت نبش جهاد)

یوسف حاجی طالب(مسجد امام حسین ع جنوبی)

قاسم حاجی غلامرضازاده(مسجد حضرت صاحب الزمان عج جنوبی)

محمد حسیناک زاده(مسجد سیدالشهداء ع فرهنگ شهر)

غلامحسین حلاج مقدس(مسجد امام حسین ع شمالی)

محمد حمامی(مسجد کرناسیان)

ملا حسن خادمعلی(مؤذن اصلی مسجد قدس”دروازه”) پدر احمد و محمد و محمود خادمعلی(شرح در پاورقی 2)

ملا احمد خادمعلی(شغل”جولهری – بافنده” مؤذن مسجد قدس”دروازه”)

ملا محمد خادمعلی(شغل”کفاش” مؤذن مسجد قدس”دروازه”)

ملا محمود خادمعلی(“منبری روشندل” مؤذن مسجد قدس”دروازه”)

علی خطیبیان(مسجد امام خمینی از اول انقلاب)

محمد درخشانی(مسجد نجفیه)

مجید ربانی(مسجد امام حسین ع شمالی)

علیشاه ربانی نیا”گاومیشی زاده”(مسجد حاج صوفی)

شاه علی ربانی نیا”گاومیشی زاده”(مسجد حاج صوفی)

… رجب کردی(مسجد سیاهپوشان)

سیدمهدی رضوی(بیش از 50 سال مداح و پیرغلام اهل بیت ع) 

موسی روبندی(مسجد حاج صوفی)

احمد روشندل(مسجد بلال)

اسکندر روشندل (مسجد جمشیدآباد”ابوالفضل العباس ع”)

حسنعلی زمانی راد(مسجد حجت ابن الحسن عج)

شکراله ساکی(آستانه متبرکه سبزقبا ع)

غلامعل سخاوت(مساجد باغبانان و آقاحبیب)

ملا رمضان سرورزاده(مسجد بازار”آیت الله قاضی”)

شیرعلی سعیدی”معروف به حج شیر”(مسجد مقومی)

نبی شادابی(مسجد سیاهپوشان)

محمدحسن شهبازنیا(مسجد بعثت”چینی سازان”)

عبدالرحیم شهروزیان(مسجد مقومی)

محمدعلی صادقی(مسجد امام حسین ع شمالی – مداح قدیمی محله سیاهپوشان)

ملا مهدی صادقی(مسجد بلال)

علی صنیعی(بیش از 50 سال مؤذن مسجد امیرالمؤمنین ع خیابان نظامی بین بهشتی و حافظ)

ملا موسی صوری”نابینای روشندل”(مسجد محمدی”ملا حیدر صوری”)

منصور عبایی”ابراهیم عبایی”(مسجد پاسداران)

مانده عزیزکرده(مساجد رودبند – کرناسیان – نجفیه و امام حسین شمالی)

سیدنعمت الله علوی(مسجد امام حسین ع جنوبی)

غلامعلی عناء(مسجد حاج صوفی)

کریم عیدک زاده(مسجد امام سجاد ع صحرابدر مغربی)

حسین فرهمندپور(مسجد بلال)

مجید فیروززاده”کاله بر”(مسجد میان دره)

حسین فيض اله(مسجد حضرت ابراهیم ع)

محمدعلی قانعی(مسجد بلال)

علیمحمد کاکادزفولی(مسجد جمشیدآباد”ابوالفضل العباس ع”)

غلامرضا کاوری(مسجد کلانتریان)

خدابخش کربلایی محمد(بیش از پنجاه سال موذن مساجد چهارده معصوم ع و امام حسن مجتبی ع – کوی سعدی)

حسنعلی کرمی نژاد(مسجد حجت ابن الحسن عج)

شیخ ملا عباس کشفی(مسجد کجبافان”قزبفون”)

مانده”مُنده” کلول(مسجد امام سجاد ع جنوبی)

سهراب کیارسی(60 سال مؤذن مساجد سیاهپوشان و امام خمینی)

محمدعلی گلستانباغ”باغگازری”(30 سال مساجد کرناسیان – سیدصالح و آقا فتاح – 50 سال مساجد سلمان فارسی”صنیعی” – مساجد نور و امام محمدباقر ع”مؤذن – دعاخوان و استاد قرآن”)

غلامحسین لوکه زاده”مؤذن مهر”مسجد النبی 35 سال – مسجد حاج ملک قبل و بعد از انقلاب حدود ده سال – در اداره آموزش و پرورش دزفول معروف به بلال اداره است)

محمد محسنی(مسجد حاج صوفی)

باقر محقق(مساجد آقاحبیب و نجفیه)

ملا حسن مخمل(مسجد جامع)

ماندنی(مُندنی) میشکال حسنی”تفضلی”(مسجد سیاهپوشان)

احمد معتمدی فرد(مساجد امام حسین ع شمالی و حاج صوفی)

ملا محمدعلی معرف پور”روشندل نابینا”(مسجد ملا حاجی)

ملا عباس معصوم نژاد(پنجاه سال مؤذن و خادم مسجد امام جعفر صادق ع)

حسین مقامیان پور(مساجد کرناسیان و بازار قدیم – بقعه شیخ اسماعیل قصری)

حسین ملک پور(مسجد زارعان)

شهید علی همایون پور”علی عابد”(مسجد آقا فتاح)

ملا لازم یامین پور”کاله بُر”(آستانه متبرکه سبزقبا ع)

نورعلی یوسف پور”روشندل نابینا”(مسجد حضرت ولیعصرعج کوی مدرس)

میرزا عبده …(مسجد لب خندق)

محمودرضا …(مسجد آقا حبیب)

شرح زندگانی تعدادی از مؤذنین:

1)شرحی کوتاه بر زندگانی حاج ملا حسن خادم مسجدی مؤذن مسجد جامع دزفول

 حاج ملاحی خادم مسجدی مؤذّن مسجد جامع دزفول؛ مرحوم ملّا حسن خادم مسجدي، فرزند مرحوم ملّاحسين بوده است. ملّاحسن در تاريخ 1364/11/1 به رحمت  ايزدي پيوست. مزار آن بزرگوار در گلزار بهشت علي(ع) شهرستان دزفول، حدود 15 متر پايين تر از يك سوم ضلع جنوبي مسجد چهارده معصوم(ع)از سمت جلو مسجد به طرف عقب مسجد مي باشد. ملا حسن پیر مردی ریش سفید و لاغر اندام با چهره ای نورانی بود که در پشت بام مسجد جامع ظاهر می شد، وی از پلّه های گلدسته مسجد بالا می رفت و پس از چند لحظه؛ از بالای گلدسته، سر بیرون می آورد، دو دستش را بر سر گوش هایش می گذاشت و با صدای بلند و دلنشین خود، ندای آسمانی اذان را سر می داد.  از بس که شهر دزفول و حومه ي آن خلوت و آرام بود، طنین خوش صدای موذّن مسجد جامع به نام مرحوم ملّا حسن؛ در آسمان شهر می پیچید و تا کیلومترها به اطراف پر می کشید. بزرگسالان، همگي نقل مي كنند كه در زمان هاي قديم خيلي ها صداي اذان ايشان را؛ حتّي در زيارتگاه  محمّدبن جعفر(ع) كه در هشت کیلو متری جنوب دزفول واقع مي باشد،  هم شنيده اند.

شخصی گوید: كه خودش صداي اذان مرحوم ملّا حسن را در زيارتگاه محمّدبن جعفرطيّار(ع) شنيده است وی ادامه داد می دهد: در ايّام نوروز كه جهت زيارت و سياحت به بقعه ي متبرّكه ي محمّدبن جعفرطيّار(ع) مشرّف مي شديم و چند شبانه روز هم در آن جا مي مانديم، صداي اذان صبح ملّا حسن  خادم مسجدي را به طور بسيار واضح در زيارتگاه محمّدبن جعفر طيّار(ع) مي شنيديم.

نوه ي پسري ايشان به نام استاد رضا خادم مسجدي كه شغلش خيّاطي است، می گوید: پدر بزرگم هر روز؛ سه نوبت و سر وقت اذان  مي گفت. او تمام عمرش را صرف خدمت در مسجد جامع نمود و به شغل ديگري مشغول نبود. آن مرحوم هيچ گونه توقّع مادّي از كسي نداشت و تنها چشم اميدش به خدا بود. وي داراي سه فرزند پسر و دو فرزند دختر بود و اكنون ( 7/ 11/1390 ) فقط يك پسر و يك دختر از ايشان در قيد حيات  هستند.

نقل است که: یک روز دزدها او را در اتاق غریب خانه زندانی می کنند تا اموال مسجد جامع را ببرند. او بلند گو را روشن می کند و از مردم کمک می خواهد و بدینوسیله دزدها فراری می شوند.

2) مؤذن مسجد امام رضا ع مشهور به مسجد دروازه مرحوم ملا حسن خادمعلی(سخنران و منبری مشهور انقلابی)پدر برادران ملا احمد و ملا محمد و ملا محمود خادمعلی با عمر مبارک ۱۰۴ سال  هم مؤذن مسجد بود و هم بسیار مقدس و مشهور بود و در تمام عمر قسم و لو به زبان عرفی و ساده هم نخورده است. احمد بافنده بود و محمد کفاش و محمود منبری روشندلی بود.

نام تعدادی از مؤذنین قبل ار انقلاب اسلامی ایران

برخی از اذان هایی که از رادیو تلویزیون پخش شده، از اولین اذان ضبط شده بر روی صفحه گرامافون که متعلق به جناب دماوندی از ردیف دانان و مؤذنان مشهور دوره قاجار بود تا مرحوم استاد حسین صبحدل که در اوایل پیروزی انقلاب این اذان زیبا را به یادگار گذاشتند.

ابولحسن دماوندی(سال ۱۳۰۸)

جلال الدین تاج اصفهانی(سال ۱۳۱۷)

محمد آقاتی(سال ۱۳۲۷)

رحیم موذن زاده(سال ۱۳۳۴)

سید جواد ذبیحی(سال ۱۳۳۶)

سلیم موذن زاده(سال ۱۳۴۸)

عطاالله امیدوار(سال ۱۳۵۲)

حسین صبحدل(سال ۱۳۵۷)

گلدسته ( مناره ) مسجد جامع دزفول

مؤذن های جبهه و جنگ و دفاع مقدس

شهید بهمن درولی – حسین خیلاپور – شهید سیدجمشید صفویان – حاج علی صنیعی – سیدمحمود علوی – شهید جمال قانع – محسن قصاب – شهید حمید گیمدیلی

تهیه، جمع آوری و تنظیم: محمدحسین درچین

 ثواب مؤذن

شاید شما هم اذان گفتن برایت دشوار باشد و احیاناً چنین كارى را دون شأن و مقام و شخصیت خود بدانى، كه كنار خیابان با كوچه و بازار یا میان منزل بایستى و اذان بگویى. اما افسوس از اینكه ما جداً در جمع آورى ثواب و بدست آوردن حسنات همت نمى كنیم.

خداوند مى خواهد وقتى هنگام مناجات و دعوت به پیشگاهش مى رسد، انسان فریاد بزند الله اكبر و اعلام نماید حى على الصلاه بشتابید بسوى نماز، بشتابید بسوى رستگارى. بشتابید بسوى بهترین عمل. همه بدانند زمان مهمترین كار رسیده و در این هنگام همه كارها باید تحت الشعاع نماز قرار گیرد و انسان از همه كارها دست بكشد.

سابقاً مردم چنین بودند، وقتى صداى اذان بلند مى شد، آهنگرى كه پتك را براى كوفتن بر آهن بلند كرده بود بر زمین مى نهاد و مى گفت: منادى خدا ندا مى دهد كارى مهمتر پیش آمده است یا خیاط كه سوزن را به دست گرفته بود و آماده بود تا نخ را در آن قرار دهد و بدوختن ادامه دهد، نخ و سوزن را كنار مى نهد و مى گفت خیر و بركت در كارى نیست كه چنین موقعى انجام گیرد، باید نداى پروردگار را اجابت كرد.

اینك به ثواب مؤذن و ارزش آن توجه نمایید:

امام باقر (ع) فرمود: هر كس ده سال در راه خدا اذان بگوید. خداوند او را مى آمرزد. هر تر و خشكى كه صدایش را بشنود او را تصدیق مى كند و هر كسى را مسجد با او به نماز بایستد، از نماز آن نمازگزار سهمى مى برد و هر كس با صداى او نماز بخواند به تعداد آنها به مؤذن حسنه مى دهد.

امام صادق (ع) فرمود: در روز قیامت مؤذنین سربلند مى باشند. یعنى اذان گویان از همه مردم گردنشان افراشته تر است و براى دریافت ثواب و عطاى خداوند سربلندند

در کتاب عوالى اللئالى از بلال روایت شده كه گفت: شنیدم از پیامبر اكرم ص كه فرمود: هر كس در راه خدا اذان بگوید گر چه یك نماز باشد اما براى خدا و بدون چشمداشتى از غیر، فقط براى تقرب به خدا باشد. غفرالله له ما سلف من ذنوبه و من علیه بالعصمة فیما بقى من عمره و جمع بینه و بین الشهداء فى الجنه. خداوند گناهان گذشته او را مى آمرزد و بر او منت مى نهد به اینكه در بقیه عمر او را از ارتكاب معاصى نگه دارد و بین او و شهدا در بهشت جمع نماید.

امیرالمؤمنین (ع) فرمود كه به رسول الله (ص) عرض كردیم: آقا شما چنان ما را تشویق فرمودید كه بیم آن داریم كه امت شما در راه گفتن اذان به یكدیگر با شمشیر حمله كنند. فرمود: اما هر كسى اذان نخواهد گفت.

پیامبر اكرم (ص) فرمود: یحشر المؤذنون یوم القیامه اطول اعناقا ینادون بشهادة ان لا اله الا الله. = مؤذنین در روز قیامت از همه مردم گردن افراشته تر محشور مى شوند در حالى كه شهادت به لا اله الا الله مى دهند. معنى گردن افراشته تر یعنى سربلند مى كنند تا به رحمت خدا و عنایتش ‍ نایل شوند. برخلاف كسانى كه تبهكارند. قرآن كریم مى فرماید: ولوترى اذا المجرمون ناكسوا رؤ وسهم عند ربهم، و آن هنگام كه ببینى تبهكاران در مقابل خدایشان سر بزیر انداخته اند…

پیامبر اكرم (ص) فرمودند: لو یعلم الناس ما فى الاذان و الصف الاول ثم لایجدوا الا ان یستهموا لفعلوا = اگر مردم بدانند براى اذان گو و ایستادن در صف اول جماعت چقدر ثواب است در این دو مورد ازدحام مى شود و چاره اى جز قرعه كشى نمى باشد.

در روایت دیگر پیامبر اكرم (ص) مى فرماید: اذان گویان گردن افراشته ترین مردم خواهند بود و هر كس هفت سال اذان بگوید در قبر عذاب نمى شود. باز مى فرماید: یكتب للموذن عند اذانه اربعون و مائة حسنة و عند الاقامه عشرون و مائة حسنة. به مؤذن در هنگام اذان صد و چهل حسنه مى دهند و براى اقامه صد و بیست حسنه.

پیامبر اكرم(ص) فرمود: هر كس دوازده سال اذان بگوید بهشت براى او واجب مى شود و در هر باركه اذان مى گوید شصت حسنه و در هر اقامه سى حسنه به او مى دهند.

پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم) فرمود: سه نفرند كه بیم از حساب ندارند و از صبحه آسمانى و فزع اكبر نخواهند ترسید: اول شخصى كه قرآن را حفظ كند و عمل به آن نماید او به پیشگاه خداوند به صورت سیدى بزرگوار خواهد آمد. دوم مؤذنى كه هفت سال بدون اجر و پاداش اذان بگوید. سوم بنده اى كه اطاعت خدا كند.

پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هر كس یك سال با نیت صادق اذان بگوید روز قیامت او را بر در بهشت نگه مى دارند و مى گویند هر كس را مایلى شفاعت كن.

رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: مؤذن در هنگام اذان چون شهیدى است كه در خون خود مى غلتد و هر تر و خشكى با زبان خودش گواهى به اذان او مى دهد. وقتى بمیرد زمین به بدن او كارى ندارد.

در خبر دیگر پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: روز قیامت یك منادى فریاد مى زند: میهمانان خدا كجایند؟! پس روزه داران مى آیند. سپس ‍ منادى دیگرى فریاد مى زند: رعایت كنندگان ماه و خورشید كجایند؟ (یعنى كسانى كه توجه به وقت نمازها براى اذان داشته اند كجایند؟!) پس مؤذنین مى آیند. آنگاه سوار بر ناقه بهشتى مى گردند در حالى كه تاج كرامت بر سر دارند و به جانب بهشت رهسپار مى شوند.

جابربن عبدالله انصارى گفت: از پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیدم كه سه مرتبه فرمود: اللهم اغفر للموذنین گفتم یا رسول الله! ممكن است براى اذان گفتن با شمشیر به جان هم بیافتیم؛ براى ما دعا نكردى آن چنان كه براى مؤذنین دعا مى كنى؟! فرمود: جابر! بدان در آینده مردم اذان را به ضعفا مى سپارند. گوشتهایى كه بر آتش جهنم حرام است، گوشت مؤذنین است.

در روایتى پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: اما الاذان فانه یحشر المؤذنون من امتى مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین.

اذان گویان امتم با پیامبران و صدیقین و شهداء و صالحین محشور مى شوند. این روایت نیز در ثواب مؤذن بسیار روح افزا است. مرحوم صدوق (رضوان الله علیه ) در كتاب مجالس نقل مى كند امام صادق (علیه السلام ) به نقل از پیامبر اكرم فرمود: هر كس براى خدا اذان بگوید و نظر دیگرى نداشته باشد، خداوند ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار صدیق به او مى دهد و به شفاعت او چهل هزار گنهكار را مى بخشد و روانه بهشت مى كند. بدانید مؤذن وقتى بگوید اشهد ان لا اله الا الله نود هزار فرشته بر او صلوات مى فرستند و برایش استغفار مى كنند و در روز قیامت در سایه عرش ‍ خداست تا خداوند از حساب مردم فارغ شود. همچنین ثواب گفتن اشهد ان محمدا رسول الله را چهل میلیون فرشته مى نویسند. و هر كس مداومت داشته باشد صف اول جماعت را و سعى كند كه تكبیر اول امام را درك كند و مسلمانى را نیازارد، خداوند به او نیز همان اجر و پاداش مؤذن را در دنیا و آخرت دهد.

چند روایت در مورد اجابت مؤذن (یعنى اجابت نداى مؤذن و آماده شدن براى نماز) ذكر مى شود تا شاید توفیق این اجابت نصیب همه ما بشود. امام (علیه السلام ) مى فرماید: اجابت مؤذن كفاره گناه است و رفتن به مسجد اطاعت خدا و پیامبر اوست و هر كه مطیع خدا و پیامبر باشد خداوند او را با صدیقین و شهدا داخل بهشت مى كند و در بهشت رفیق حضرت داود (علیه السلام ) است و به اندازه حضرت داود (علیه السلام ) به او ثواب مى دهند.

پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: پذیرفتن نداى مؤذن رحمت است و ثواب آن بهشت خواهد بود. هر كه نپذیرد با او در قیامت به خصومت مى پردازم. خوشا به حال كسى كه اجابت كند منادى خدا را و راهى مسجد شود. اجابت نخواهد كرد و به مسجد نمى رود مگر مؤ منى كه اهل بهشت باشد. باز فرمود: هر كه اجابت كند اذان مؤذن را و بپذیرد (سخن ) علما را، روز قیامت در زیر پرچم من خواهد بود و در بهشت همسایه من است و خدا به او ثواب شصت نفر شهید را مى دهد. قال من سمع الاذان فاجاب كان عندالله من السعداء هر كس صداى اذان را بشنود و اجابت كند خداوند او را سعادتمند مى گرداند. قال من لا یجیب داعى الله فلیس له فى الاسلام نصیب و من اجاب اشتاقت الیه الجنه . هر كس پیام خدا را بپذیرد در اسلام نصیبى ندارد و هر كه بپذیرد، بهشت مشتاق اوست. و بالاخره مى فرماید: من اجاب داعى الله استغفرت له الملائكه و یدخل الجنة بغیر حساب. هر كه دعوت منادى خدا را بپذیرد ملائكه براى او استغفار مى كنند و بدون حساب وارد بهشت مى شود. از امیرالمؤمنین (علیه السلام ) نقل شده كه مى فرماید: هر كه صداى اذان را بشنود در حالى كه در مسجد است و خارج شود منافق است مگر اینكه تصمیم داشته باشد برگردد، یا طهارت ندارد، مى رود خود را طاهر كند. عنه انه قال لیوذن لكم افصحكم و لیؤ مكم افقهكم. على (علیه السلام ) مى فرماید: باید فصیح ترین شما اذان بگوید و فقیهترین شما امامت نماید.

ثواب موذن

از مسائل مربوط به اذان، حكایت اذان است كه وقتى مؤذن شروع به اذان مى كند انسان اذان او را با خود تكرار كند كه این كار فواید بسیارى دارد؛ از آن جمله، فقر و نیازمندى را از انسان برطرف مى كند. راوندى مى نویسد: شخصى به حضرت صادق(علیه السلام) شكایت از فقر و تنگدستى كرد. حضرت فرمود: اذن كما سمعت الاذان كما یوذن المؤذن. هر وقت صداى اذان را شنیدى مانند مؤذن اذان بگو.

در مكارم الاخلاق و مجالس صدوق نیز مى نویسند: هر كسى صداى اذان را بشنود و مانند مؤذن اذان بگوید، روزى اش زیاد مى گردد. سلیمان بن عقیل نقل مى كند كه به حضرت موسى بن جعفر (علیه السلام ) عرض كردم: چرا انسان باید صداى اذان مؤذن را تقلید نماید و هر چه او گفت بگوید اگر چه در حال تخلى (دستشویى ) باشد؟ قال ان ذلك یزید فى الرزق این كار موجب افزایش روزى مى شود.

ابو بصیر گفت: حضرت صادق (علیه السلام ) فرمود: اگر اذان را شنیدى و در آن موقع در حال تخلى (دستشویى ) بودى گفته مؤذن را حكایت كن و تكرار نما. مبادا ذكر خدا را (حتى ) در آن حال واگذارى لان ذكر الله حسن على كل حال زیرا یاد خدا خوب است در هر حال. حضرت موسى (علیه السلام ) در ضمن مناجات خود با خدا گفت: خدایا آیا تو دورى از من تا فریاد بزنم با نزدیكى تا آهسته مناجات كنم؟! خداوند فرمود: موسى! من همنشین كسى هستم كه مرا یاد كند. فقال موسى انى اكون فى حال اجلك ان اذكذك فیها. قال یا موسى! اذكرنى على كل حال. گفت: خدایا! من (گاهى ) در حالى هستم كه مقامت را بالاتر از آن مى بینم كه در آن حال با تو سخن گویم. فرمود: یا موسى! در هر حال به یاد من باش.

امیرالمؤمنین (علیه السلام ) فرمود: سه چیز است كه آن را ترك نمى كند مگر شخص عاجز و ناتوان: 1- شخصى كه بشنود مؤذن اذان مى گوید ولى او حكایت اذان را ننماید 2- كسى كه جنازه اى را ببیند و به صاحبان عزا اسلام ندهد و دست به اطراف جنازه نیاندازد (براى شركت در تشییع ) 3- كسى كه امام را در حال سجده ببیند و تكبیر نگوید و اهمیتى به آن ندهد.

دعای بعد از اذان

حضرت رضا (علیه السلام ) فرمود: هر كس هنگام شنیدن اذان صبح بگوید: اللهم انى اسئلك باقبال نهارك و ادبار لیلك و حضور صلواتك و اصوات دعائك (و تسبیح ملائكتك ) ان تنوب على انك انت التواب الرحیم. و همین دعا را هنگام شنیدن اذان مغرب نیز بگوید اگر آن روز از دنیا برود، نائب از دنیا رفته است. البته باید توجه داشت صبح بگویى اللهم انى اسئلك باقبال نهارك و ادبار لیلك… ولى در مغرب بگویى باقبال لیلك و ادبار نهارك.

ثواب اذان در بیان بلال، مؤذن رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)

مرحوم صدوق (رضوان الله علیه ) در كتاب مجالس نقل مى كند از عبدالله بن على كه گفت متاعى از بصره به مصر مى بردم در بین راه پیرمردى را دیدم كه چهره اى گندمگون داشت و جلوى سرش خالى از مو بود و موى سر و صورتش از كهنسالى سفید شده بود. با دو لنگ و حوله خود را پوشانده بود یكى سیاه و دیگرى سفید. از همراهان خود پرسیدم: این مرد كیست؟ گفتند: بلال، مؤذن رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) است. قلم خود را بر داشتم و خدمتش رسیده، سلام كردم. پیرمرد جواب سلامم را داد و گفت: السلام علیك و رحمة الله و بركاته. گفتم خدا رحمتت كند! مرا حدیثى بفرما از آنچه شنیده اى از پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) گفت: از كجا مى دانى من كیستم؟ گفتم: شما مؤذن پیامبرى، اشك از دیده هایش جارى شد و مرا نیز به گریه انداخت بطورى كه مردم اطراف ما جمع شدند و همه گریه مى كردیم. بعد پرسید: پسرم! اهل كجایى؟ گفتم: از اهالى عراقم گفت: به به! سكوت كرد، بعد فرمود: بنویس عراقى! بسم الله الرحمن الرحیم از پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیدم المؤذنون امناء المؤ منین على صلاتهم و صومهم و لحومهم و دمائهم لا یساءلون الله عزوجل شیئا الا اعطاهم و لایشفعون فى شى ء الا شفعوا مؤذنین امین بر نماز و روزه گوشت و خون مؤ منین هستند. از خدا چیزى نمى خواهند مگر اینكه خداوند عزیز به آنها خواهد داد و درباره كسى شفاعت نمى كنند مگر اینكه شفاعتشان پذیرفته است، هر كس صدیق پاك و پاكیزه و مقبول بر مى انگیزاند هر كه بیست سال اذان بگوید خداوند او را روز قیامت در حالى محشور مى كند در حالى كه تمام گناهانش آمرزیده شده، هر چه باشد، اگر چه به اندازه كوه احد باشد. گفتم: باز بفرمایید. گفت: این را حفظ كن و عمل نما و پاداش گیر! پیامبر اكرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هر كس در راه خدا یك اذان بگوید با ایمان و تقریبا الى الله كه در راه او باشد خداوند گناهان گذشته اش را مى آمرزد و بر او منت مى نهد به حفاظت و عصمت از گناه در بقیه عمر و بین او و شهدا در بهشت جمع مى كند. سپس گفتم: خدا تو را رحمت كند، یكى از بهترین حدیثهایى كه شنیده اى برایم نقل كن. دیدم باز اشكهایش چون سیلاب روان گردید و گفت: دل مرا شكستى. چنان گریه كرد كه من نیز به گریه افتادم. سپس فرمود: بنویس؛ بسم الله الرحمن الرحیم از پیامبر اكرم(صلى الله علیه و آله و سلم) شنیدم كه مى فرمود: روز قیامت خداوند در یك صحرا مردم را جمع مى كند و فرشته ها را از پى مؤذنین مى فرستد با پرچمهاى نورى به همراه شترهایى از زبرجد سبز، این شترها داراى خرام و شكم بندهایى از مشك اذفرند. مؤذبین بر آنها سوار مى شوند و بر روى شترها به پا مى ایستند، ملائكه شترداران ایشانند و با صداى بلند به اذان مى پردازند. سپس صدایش به گریه بلند شد. من نیز گریه كردم. پس از سكوت گفتم: چرا گریه مى كنى؟ گفت: آه! مرا بیاد سخنانى انداختى كه از عزیزم رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) شنیده بودم كه مى فرمود: (سوگند) بر آن خدایى كه مرا از حق برانگیخته، مؤذنان در قیامت در حالى كه بر مركبهاى خود ایستاده اند از مردم مى گذرند و مى گویند الله اكبر، الله اكبر این ندا كه بلند مى شود صداى ضجه امتم بلند مى گردد. پرسیدم: این ضجه چیست؟ فرمود: صدا به تسبیح و تحمید و تهلیل بر مى دارند. وقتى مؤذنین گفتند: اشهد ان لا اله الا الله امتم مى گویند: در دنیا او را مى پرستیدیم. گفته مى شود: راست مى گویید. وقتى مى گویند اشهد ان محمدا رسول الله. امتم مى گویند: این همان آقایى است كه رسالت پروردگار را براى ما آورد و ما به او ایمان آوردیم با اینكه ندیدیم او را. به آنها گفته مى شود: راست مى گویید، او رسالت پروردگارتان را به شما رسانید و شما به او ایمان آوردید. شایسته است خداوند بین شما و پیامبرتان جمع نماید. مؤذنین را به منازل خود در بهشت مى رسانند؛ جایى كه نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه به دل كسى خطور كرده. ثم نظر الى فقال لى ان استطعت و لاقوه الا بالله ان لاتموت الا مؤذنا فافعل عبدالله بن على مى گوید: سپس بلال نگاهى به من كرد و گفت: تا زنده اى سعى كن (به یارى خدا) از مؤذنین بشمار آیى.

حق مؤذن از نظر امام علی زین العابدین (علیه السلام)

در رساله حقوق امام سجاد (علیه السلام ) چنین آمده: حق المؤذن ان تعلم انه مذكر لك ربك عزوجل وداع لك الى حظك و عونك على قضاء فرض الله علیك فاشكره على ذلك شكرا للمحسن الیك. حق مؤذن بر تو این است كه بدانى او تو را به یاد پروردگارت عزیزت مى اندازد و دعوت مى كند تو را كه بهره و حظ زندگى خود را برگیرى (با رفتن به مسجد و اداى نماز) و تو را كمك مى كند بر انجام فریضه اى كه خداوند بر تو مقرر فرموده پس باید از او سپاسگزارى كنى چنانچه از یك نیكوكار به خود سپاسگزارى مى كنى.

منبع: وب سایت چمدان آبی (محمدحسین دُرچین)